Niebezpieczne ukąszenie przez kleszcza – jak się chronić?

Artykuł sponsorowany

Jeszcze kilkanaście lat temu w lasach można było czuć się zupełnie swobodnie. Osoby po trzydziestce pamiętają z dzieciństwa biwaki, zabawy w chowanego, podchody czy budowanie szałasów. Wszelkie zarośla, łąki, leśne polany i inne rozmaite tereny zielone stanowiły naturalne środowisko, po którym beztrosko buszowały mniejsze i większe dzieciaki. Wszystko wskazuje na to, że te sielankowe czasy bezpowrotnie odeszły w niepamięć. Winę za to ponosi plaga uciążliwych pajęczaków. Warto gruntownie poznać wroga, aby móc względnie bezpiecznie korzystać w uroków przyrody.

Czy taki kleszcz straszny jak go malują?

Niestety tak. Decyduje o tym przede wszystkim jego mikroskopijna wielkość. Dorosłe osobniki osiągają maksymalnie 3-4 mm. To sprawia, że nie sposób dostrzec ich na liściach krzewów czy źdźbłach traw. Trudno zauważyć je także na ubraniu, szczególnie ciemnym, a niekiedy nawet na skórze. Dotyczy to szczególnie poczwarek, czyli nimf, których wielkość można porównać do ziarnka maku. One również mogą żerować na ludziach i przenosić groźne choroby. Często uwidaczniają się dopiero, gdy pod wpływem najedzenia zwiększają swój rozmiar.

Sezon na kleszcze

Obecnie z racji ocieplania się klimatu i braku ostrych zim pora kleszczowa trwa w Polsce niemal przez cały rok. Pajęczaki przestają być aktywne dopiero, kiedy temperatura spada poniżej 5 stopni Celsjusza. Niezależnie od pory roku. Należy mieć więc na uwadze, że ryzyko ukąszenia występuje nawet w styczniu. Statystycznie kleszcze najczęściej atakują w maju, czerwcu i wrześniu. Ich ulubionymi porami dnia są poranki oraz popołudnia i wieczory aż do północy. To dlatego, że słabo tolerują ekspozycję na pełne słońce i zbyt wysokie temperatury.

Dlaczego ukąszenie przez kleszcza jest niebezpieczne?

Pasożyty te mogą przenosić wiele chorób. Dwie z nich są szczególnie groźne dla człowieka: borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z infekcją bakteryjną. Da się ją wyleczyć za pomocą antybiotyków. Istotne jest odpowiednio wczesne postawienie diagnozy. Należy po prostu obserwować miejsce, z którego usunięto kleszcza. Rozprzestrzeniająca się koliście wokół niego zmiana skórna – tzw. rumień wędrujący jest typowym objawem boreliozy. Inne symptomy to gorączka, ból mięśni oraz bóle i obrzęki stawów.

Warto pamiętać, że choroba ta może rozwijać się również bezobjawowo nawet przez kilka lat, jednocześnie wyniszczając organizm. Po ukąszeniu można wykonać badanie kleszcza. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj. W razie wątpliwości dobrze więc wykonać badania diagnostyczne w celu wykluczenia boreliozy. Powinno się jednak odczekać przynajmniej 4 tygodnie od momentu ukąszenia przez kleszcza. Zwykle wykonuje się test przesiewowy – ELISA. Jego cena oscyluje najczęściej w przedziale od 30 do 100 zł – zależnie od laboratorium. Jeżeli da on wynik pozytywny lub niejednoznaczny, przeprowadza się badanie potwierdzające. Jest nim test Western Blot. W tym przypadku koszty wahają się pomiędzy 170 a 300 zł. Warto też uzbroić się w cierpliwość, gdyż na wyniki czeka się nawet do 6 tygodni. W przypadku wyników niejednoznacznych oraz konieczności monitorowania leczenia można wykonać badanie LTT. Badania można zamówić poprzez stronę laboratorium Blumed.

Szacuje się, że około 20% kleszczy przenosi boreliozę. Jednak aż u 80% osobników usuniętych z ludzi stwierdzono występowanie jej krętek. Ryzyko jest więc poważne. Pocieszający jest przy tym fakt, że aby doszło do zainfekowania, kleszcz musi spędzić w ciele około 36 godzin. Odpowiednio wczesne i dokonane w sposób poprawny (bez użycia tłuszczu, za pomocą pęsety albo specjalnej pompki) usunięcie pasożyta, a następnie zdezynfekowanie ranki po ugryzieniu może uchronić przed boreliozą.

Inaczej jest w przypadku KZM. Niektóre źródła podają, że zakażenie następuje już po 2 godzinach od ukąszenia, inne że może do niego dojść nawet od razu po ukłuciu. Jest to bardzo groźna choroba wirusowa. Przenosi ją około 10-15% kleszczy, szczególnie w północno-wschodniej Polsce. Jej początkowe objawy przypominają grypę. Zależnie od kondycji i odporności organizmu samoczynnie ustępują po tygodniu lub przeistaczają się w neuroinfekcję, która może objawiać się zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu czy rdzenia kręgowego. Na KZM nie ma leków. Najlepszą ochroną przed tą chorobą jest szczepionka.

Jak chronić się przed kleszczami?

Najlepiej za wszelką cenę unikać ukąszeń. Zaleca się noszenie jasnych strojów (ułatwiających zauważenie potencjalnego intruza), które zakrywają ciało w jak największym procencie. Zatem wskazane są długie rękawy, nogawki oraz czapki z daszkiem lub kaptury. Dodatkowo należy stosować repelenty, zawierające substancję o nazwie DEET, w stężeniu co najmniej 10%. Po powrocie do domu powinno się ubrania energicznie wytrzepać oraz dokładnie – centymetr po centymetrze – obejrzeć skórę. Szczególną uwagę należy zwracać na ulubione miejsca kleszczy – pachy, pachwiny, biust, zgięcia kolan oraz kostki.