Borelioza – objawy i leczenie

Artykuł partnera

Borelioza to choroba odkleszczowa, która atakuje nie tylko miłośników przyrody i chodzenia po lasach. Także w mieście, w parku, nad jeziorami, można paść ofiarą kleszczy i zarazić się tą groźną chorobą. Skutki zarażenia bakteriami Borrelia są niestety poważne: od chorób skóry po zapalenie opon mózgowych, dlatego tak ważne jest, aby na jak najszybciej rozpoznać, że ugryzł nas kleszcz i jak najwcześniej rozpocząć proces leczenia. Tylko wtedy można liczyć na to, że borelioza nie zrujnuje nam zdrowia i nie stanie się zagrożeniem dla naszego życia.

Borelioza- charakterystyka choroby

Borelioza jest to choroba odzwierzęca przenoszona przez kleszcze. Jednak przenoszą je tylko te osobniki, które są nosicielami krętek Borrelia. Za rozpowszechnienie boreliozy w Polsce oraz Europie odpowiedzialne są takie gatunki kleszczy jakIxodes riciniusoraz Ixodes persulcatus. Zarażają one człowieka takim rodzajem bakterii jak Borrelia burdgorferi, Borrelia garini, Borrelia afzelii.W wyniku ugryzienia następuje wstrzyknięcia bakterii do krwi, zaatakowany zostaje cały organizm. Dlatego skutkiem boreliozy mogą być zarówno choroby skóry, układu nerwowego, stawów, a nawet serca.

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia krętkami Borreliadochodzi w wyniku ukąszenia przez kleszcza, czyli przerwania przez niego ciągłości skóry i wstrzyknięcia w nią bakterii odpowiedzialnych za rozwój choroby. Po nakłuciu, krętki rozsiane zostają po organizmie przez krew, limfę, jak i wzdłuż nerwów obwodowych. Mimo, iż organizm powinien sam się bronić przed tego typu intruzami za pomocą neutrofilów, makrofagów, czy komórek dendrytycznych, to jednak odpowiedź układu immunologicznego w wyniku zakażenia krętkami Borreliajest wyjątkowo łagodna. Wynika to z pewnych mechanizmów stosowanych zarówno przez krętki, jak i samego kleszcza. Na przykład ślina kleszcza zawiera białko Salp15, które jest w stanie przyhamować odpowiedź komórkową oraz aktywację limfocytów T. Z kolei sam krętek jest w stanie zahamować migrację komórek dendrytycznych do węzłów chłonnych, co pozwala mu na replikację oraz zbudowanie biofilmu. Biofilm z kolei skutecznie chroni go przed układem immunologicznym żywiciela. Źródło: https://www.kleszcze.info.pl/borelioza.

Borelioza – objawy

Postać wczesna- do 6 miesięcy od zakażenia

Najbardziej charakterystycznym, dla pierwszej fazy choroby, objawem jest rumień wędrujący. Pojawia się on od 3 do 30 dni od zakażenia. Na początku przybiera formę plamki lub grudki, która zaczyna poszerzać swój obwód. Diagnostyczne znaczenie ma rumień o średnicy powyżej 5 cm. Większość chorych nie odczuwa przy nim bólu czy świądu. Za to ma dodatkowe dolegliwości ze strony całego ciała typu: permanentne zmęczenie, ból głowy, karku, mięśni, jak również powiększenie węzłów chłonnych. Rumień utrzymuje się zazwyczaj do 4 tygodni od zakażenia, w skrajnych przypadkach potrafi jednak utrzymywać się na skórze nawet do 7 miesięcy.

Innym objawem wczesnego stadium boreliozy jest chłoniak limfatyczny skóry. Występuje on jednak u nikłego procenta przypadków. Przybiera postać czerwonych, czerwono-sinych, czerwono-purpurowych lub czerwono-fioletowych grudek, guzków lub plamek, które pojawiają jednocześnie z rumieniem wędrującym. Mogą też wystąpić później, już po zaniknięciu rumienia (nawet do 10 miesięcy od zakażenia) i pojawić się pojedynczo lub w skupiskach (wtedy mogą się zlewać). Są niebolesne i znikają samoistnie.

Pozostałe boreliozy objawy we wstępnej fazie rozwoju to:

• rumień wędrujący mnogi – przybiera postać wielu rumieni, bez przebarwienia w środku. Pojawia się zazwyczaj po ustąpieniu rumienia wędrującego (choć może występować jednocześnie). Nie daje dodatkowych objawów i znika samoistnie.
• neuroborelioza: ta postać boreliozy związana jest z chorobami układu nerwowego. Należy do niej m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, któremu towarzyszy porażenie nerwów czaszkowych, jak również zapalenie mózgu oraz rdzenia kręgowego.
• zapalenie mięśnia sercowego: ten objaw pojawia się około 21 dnia od zakażenia, choć równie dobrze może pojawić się do 7 miesięcy od ugryzienia. Dotyczy jednak małego procenta pacjentów.
• zapalenie stawów: borelioza objawy daje tu w postaci zapalenia stawu kolanowego, łokciowego, skokowego, biodrowego.
• problemy z oczami, na przykład podwójne widzenie lub też zapalenie mięśni gałki ocznej, też światłowstręt i łzawienie.
• Postać późna- trwająca powyżej 6 miesięcy

Borelioza objawy daje też w późniejszym stadium choroby, czyli po upływie 6 miesięcy od ukąszenia. Do najczęstszych jej przejawów w tym okresie zalicza się przewlekłe, zanikowe zapalenie skóry, pojedyncze lub mnogie zapalenie stawów, przewlekłą neuroboreliozę.

Borelioza – leczenie

Leczenie boreliozy opiera się przede wszystkim na antybiotykoterapii, która trwa od 21 do 30 dni. W zależności od tego, jaką postać kliniczną przyjmie choroba, podaje się takie rodzaje antybiotyków jak: doksycyklina, amoksycyklina, cefuroksym, ceftriakson, cefutaksym. Jeśli leczenie tego typu lekami nie przynosi zamierzonych rezultatów, wówczas podaje się antybiotyki tak zwanego drugiego rzutu, czyli: klarytromycynę, azytromycynę, erytromycynę. Wspomniane wyżej antybiotyki makrolidowe aplikuje się dopiero w drugim rzucie tylko dlatego, że wykazują mniejszą skuteczność w leczeniu boreliozy niż tetracykliny. Ponadto są alternatywą do podania ich zamiast tetracyklin, w momencie, gdy na te pierwsze pojawi się nietolerancja lub istnieją jakieś inne przeciwwskazania do ich zastosowania u konkretnego pacjenta.

Źródło:

• J. Oruba, Naturalna terapia biologiczna w leczeniu Boreliozy z Lyme, Stare Miasto 2014
• S. A. Pancewicz, Borelioza z Lyme-zasady rozpoznawania i leczenia, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2014, 10 (2), s. 163-173
• Borelioza w praktyce lekarza medycyny pracy, praca zbiorowa, “Medycyna Pracy” 2012, 63(4), s. 483-492
• M. Legatowicz- Koprowska, E. Walczak, Borelioza- wciąż trudne wyzwanie, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2011, vol 5, no 4, s. 336-344