Sen jest jedną z najważniejszych potrzeb biologicznych, bez której nie mógłby funkcjonować człowiek. To proces podczas którego dochodzi do całkowitej regeneracji organizmu, co przekłada się na dobre samopoczucie i wydajność w ciągu dnia. Warto zadbać, aby nasz sen był przede wszystkim zdrowy i efektywny. W dzisiejszych czasach powszechnie spotykanym problemem są zaburzenia snu. Ich przyczyną może być bezdech występujący w czasie snu, gdzie pomimo dobrze przespanej nocy budzimy się zmęczeni i poirytowani. Czym dokładnie jest i jak objawia się bezdech senny? Przeczytaj poradnik i dowiedz się więcej!
Czym jest bezdech senny?
Bezdech senny, zgodnie z definicją, jest to spłycenie lub kilkusekundowe zatrzymanie oddechów podczas snu. Cechą charakterystyczną tej dolegliwości jest przede wszystkim nieregularne, głośne chrapanie. Podczas snu nasze mięśnie rozluźniają się. Zjawisko to zachodzi również w obrębie górnych dróg oddechowych. Język i gardło ulegają zwiotczeniu, powodując częściowe opadanie podniebienia miękkiego. W wyniku tego pozostaje niewielka cieśń, umożliwiająca swobodne przepływanie powietrza do płuc. Niedrożne drogi oddechowe, trudności z nabraniem powietrza i mięśnie wprawione w ruch są głównymi przyczynami chrapania.
Obturacyjny bezdech senny (OBS) pojawia się wtedy, gdy pod wpływem zbyt rozluźnionych mięśni górnych dróg oddechowych dochodzi do całkowitego zamknięcia tylnej ściany gardła. Prowadzi to do kilkusekundowego zatrzymania oddechu. Na skutek zmniejszenia ilości tlenu we krwi praca serca zostaje znacznie przyspieszona, co z kolei stanowi przyczynę mikrowybudzeń, których chory zazwyczaj nie pamięta. Tego typu epizodów w trakcie snu może być kilka, a w zaawansowanych przypadkach nawet kilkadziesiąt. Bezdech powoduje uciążliwe następstwa, które są bez wątpienia odczuwalne w ciągu dnia.
Więcej na temat bezdechu sennego dowiesz się na stronie firmy Zdrowy Sen.
Jak rozpoznać objawy OBS?
Bezdech senny to niebezpieczna dolegliwość, która potencjalnie zagraża zdrowiu a nawet życiu człowieka. Nie da się ukryć, iż najbardziej charakterystycznym objawem tej dolegliwości jest głośne chrapanie. Bezdech w każdym przypadku poprzedza nieprzyjemny, nocny odgłos. Dlatego też każdy, kto chrapie powinien zbadać się pod kątem bezdechu sennego.
Chorzy cierpiący na bezdech mimo dobrze przespanej nocy skarżą się na nieustanne zmęczenie, rozkojarzenie, poddenerwowanie, ból głowy, problemy z pamięcią i koncentracją oraz senność w ciągu dnia. To tylko niektóre z symptomów, które znacząco pogarszają jakość życia. Spłycenie lub całkowite zatrzymanie oddechu podczas snu w następstwie powoduje upośledzenie niektórych funkcji intelektualnych, dlatego osoby cierpiące na tego typu schorzenie nie powinny prowadzić samochodu. Podczas bezdechu nocnego może towarzyszyć nam uczucie lekkiego podduszania spowodowane brakiem tlenu, jak również przyspieszone tętno. Dodatkowo objawami dolegliwości są nadmierna potliwość i częstomocz. Bezdech może być zauważony przez osobę śpiącą obok, jak i przez samego chorego, który zauważył u siebie wymienione wyżej symptomy.
Przyczyny bezdechu sennego
W trakcie snu napięcie mięśni znacząco spada, co powoduje zapadanie tylnych części gardzieli. Główną przyczyną bezdechu sennego są nieprawidłowości występujące w obszarze górnych dróg oddechowych. Zaliczają się do nich między innymi: polipy, wiotkie podniebienie, przerośnięte migdałki, skrzywiona przegroda nosowa, nieprawidłowa budowa żuchwy, długi języczek czy krótka szyja. Ryzyko wystąpienia schorzenia nasilają również: otyłość i nadwaga (mająca związek z dużym obwodem szyi), nadużywanie alkoholu, palenie papierosów i objadanie się przed snem. Warto zaznaczyć, że osoby borykające się z nieprawidłowościami hormonalnymi, tj. chorobami tarczycy lub akromegalią również mogą mieć problemy z bezdechem. Zdaniem ekspertów bezdech występujący w czasie snu najczęściej występuje u mężczyzn. Kobiety dolegliwość ta dotyka zazwyczaj po menopauzie.
Skutki dolegliwości
Bezdech objawia się jako niegroźne z pozoru chrapanie, dlatego też jest bardzo często lekceważone przez chorych. Zwykle schorzenie to rozwija się w podstępny sposób, jednocześnie stanowiąc poważne zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka. Jak wiemy, bezdech to spłycenie lub całkowite zatrzymanie oddechu. Na skutek tego zjawiska dochodzi do niedotlenienia organizmu, a akcja serca zostaje gwałtownie przyspieszona. Takie czynniki bez wątpienia prowadzą do niebezpiecznych powikłań zdrowotnych. Choroba ta zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca, nadciśnienia tętniczego, a także nasila objawy niewydolności sercowo-naczyniowej. Wraz z nasileniem bezdechu sennego rośnie także niebezpieczeństwo wystąpienia udaru mózgu, chorób metabolicznych (otyłość), zaburzeń potencji. W czasie snu mogą zdarzyć się nagłe zgony spowodowane brakiem przepływu powietrza do płuc.
Należy podkreślić, że osoby cierpiące na bezdech są najczęstszymi sprawcami wypadków samochodowych. Dzieje się tak, ponieważ następstwem schorzenia jest brak koncentracji oraz częściowe upośledzenie sprawności ruchowej i orientacyjnej. Chorzy, w trosce o zdrowie swoje i innych, nie powinni prowadzić samochodu, ponieważ są szczególnie narażeni na spowodowanie wypadku. W wyodrębnionych przypadkach może dojść do rozwoju zespołu Pickwicka, który to objawia się niekontrolowanymi, krótkotrwałymi epizodami zaśnięcia. Pojawiają się one nagle, często w najmniej oczekiwanych momentach – również w pracy, podczas prowadzenia pojazdu. Dlatego, jeśli narzekamy na ciągłe zmęczenie i towarzyszy nam nadmierna senność w ciągu dnia, warto wybrać się do specjalisty w celu potwierdzenia lub wykluczenia bezdechu sennego oraz dalszej diagnostyki.
Diagnostyka i leczenie zaburzeń oddychania w czasie snu
Diagnostyka bezdechu sennego rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego. Lekarz dokonuje szczegółowego badania laryngologicznego, co pozwala mu wykluczyć wszelkie przeszkody występujące w obszarze górnych dróg oddechowych, tj. polipy, przerost migdałków, wiotkie podniebienie lub inne wady anatomiczne. Jeśli specjalista nie stwierdzi żadnych nieprawidłowości, wówczas konieczne będzie badanie polisomnograficzne. Badanie to polega na monitorowaniu oddechu, jak również ruchów klatki piersiowej w czasie snu. Oprócz tego obserwacji poddane zostaje tętno pacjenta, a także ruchy kończyn, faza snu, obecność tlenu we krwi i przepływ powietrza do płuc. Warto zaznaczyć, iż test ten jest bardzo wiarygodny i daje aż 99% pewności.
W niektórych przypadkach konieczne może okazać się badanie wskazujące na miejsce zwężenia górnych dróg oddechowych. W tym celu wprowadza się pacjenta w sen farmakologiczny, a następnie wprowadza się do jego nosa mikrokamerę. Dzięki temu możliwe jest sprawdzenie poszczególnych tkanek, które mogą blokować swobodny przepływ powietrza. Niekiedy wykonuje się również badanie endoskopowe gardła lub krtani.
W przypadku, gdy schorzenie zostanie potwierdzone, niezbędne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Chorzy z łagodnym przebiegiem obturacyjnego bezdechu zwykle nie są poddawani żadnym zabiegom medycznym. Zazwyczaj wystarczy zmiana trybu życia, a więc wyeliminowanie używek czy utrata masy ciała. Jeśli występują nieprawidłowości w obrębie gardła, tj. polipy, przerost migdałków i inne wskazany jest prosty zabieg laryngologiczny, mający na celu wyeliminowanie przeszkody. Do leczenia bezdechu wykorzystywane są także aparaty ortodontyczne (średni stopień zaawansowania choroby). W niektórych przypadkach konieczna jest terapia. Za najskuteczniejszą uważa się terapie CPAP, która gwarantuje optymalne ciśnienie w drogach oddechowych, co skutecznie chroni przed niedrożnością oraz zapobiega zatrzymaniu oddechu. W tym celu używa się specjalnej protezy powietrznej, którą chory ubiera tuż przed położeniem się do łóżka. Dzięki temu przywrócona zostaje naturalna fizjologia snu.
Podsumowanie
Ciągłe zmęczenie, uczucie nadmiernej senności w ciągu dnia, spadek energii, kłopoty z koncentracją i pamięcią, zaburzenia motoryki – to objawy, które mogą wskazywać na obturacyjny bezdech senny. Schorzenie to rozwija się w sposób skryty i podstępny, nie dając wyraźnych sygnałów. Problem pojawia się, gdy mimo dobrze przespanej nocy, rano odczuwamy przewlekłe zmęczenie. Dzieje się tak na skutek niedotlenienia organizmu. Tego typu objawów pod żadnym pozorem nie należy lekceważyć, ponieważ choroba może doprowadzić do groźnych dla zdrowia konsekwencji, a w niektórych przypadkach nawet zgonu. Niezbędna jest wizyta u lekarza, który wykluczy lub potwierdzi schorzenie.
Przez długi czas nie zdawałem sobie sprawy z tego jak ważne jest prawidłowe oddychanie. Dopiero po skrupulatnej edukacji samego siebie wiem ile tracę z życia przez nieprawidłowe działanie zatok.