Nawet jeśli bardzo restrykcyjnie trzymasz się, nie da się uniknąć wszystkich toksyn środowiskowych, które codziennie bombardują nas z każdej strony. Toksyny takie jak pestycydy, metale ciężkie, BPA i substancje chemiczne w kosmetykach są głęboko zakorzenione we współczesnym stylu życia.
Ostropest plamisty (Silybum marianum) to kwitnące zioło z rodziny astrowatych, do których zalicza się także ambrozja, złocień, aksamitki i stokrotki. Pochodzi z obszaru śródziemnego, jednak rozprzestrzenił się w wielu innych częściach świata, w których teraz występuje w stanie dzikim. W Polsce jest rośliną uprawną.
Nasiona ostropestu są jadalne, wiele osób lubi też herbatę z kwiatów ostropestu. Jednak większość ludzi preferuje, nie bez powodu zresztą, zażywać go w formie suplementu, w celu spożycia bardziej skoncentrowanej dawki.
Ostropest plamisty wspierał detoksykacje wątroby przez tysiące lat
Ludzie używali ostropestu w celach leczniczych od tysięcy lat. Pedanios Dioskurydes, grecki lekarz, opisał właściwości lecznicze ostropestu już w I wieku n.e.. Użycie kontynuowano w średniowieczu, podczas rewolucji przemysłowej i trwa aż do dziś.
Przez zdecydowaną większość tego czasu, ostropest plamisty był ceniony za swoje właściwości detoksykujące wątrobę. To często wskazywany naturalny suplement dla osób zmagających się z marskością wątroby, alkoholowym zapaleniem wątroby czy zatruciem wątroby.
Dlaczego?
Ma to duży związek z sylimaryną, aktywnym komponentem wyodrębnionym z ziaren ostropestu plamistego. Sylimaryna, która tak naprawdę jest grupą flawonoidów, zapewnia efekt chroniący wątrobę.
Badacze odkryli, że sylimaryna blokuje zdolność toksyn do wiązania się z receptorami komórkowymi w komórkach wątroby.
Liczne badania na zwierzętach pokazały, że sylimaryna chroni wątrobę przeciw toksynom takim jak:
- Alkohol
- Tetrachlorometan
- Nadwyżki żelaza
- Promieniowanie
Nie ma odpowiedników takich badań na ludziach, ponieważ takie eksperymenty byłyby dalece nieetyczne. Jednak jedna przegląd 36-ciu różnych badań wskazał, że sylimaryna redukuje związaną z wątrobą śmiertelność alkoholików z uszkodzeniami wątroby. Inny przegląd skoncentrował się na osobach z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby i wykazał, że ostropest redukuje potencjalnie niebezpieczne enzymy wątrobowe.
To wspaniałe zioło nie tylko wspomaga detoks wątroby. Ma nawet potencjał do odwracania powstałych już uszkodzeń komórek wątroby. W jednym badaniu wystawiano szczury na działania etanolu i odkryto, że sylimaryna pomaga następnie regenerować komórki wątroby.
Wątroba jest pierwszą linią ochrony dla toksyn środowiskowych. Dodanie do diety tego suplementu jest prostym sposobem na wzmocnienie tej ochrony i trzymanie toksyn poza ciałem.
Więcej korzyści z ostropestu
Właściwości ostropestu chroniące wątrobę są imponujące. Jednak przez to, że są tak dobrze znane, czasami sprawia to, że pomijamy inne właściwości zdrowotne tego zioła.
Naukowcy przeprowadzili dodatkowe badania i odkryli wiele innych korzyści. Niektóre zostały udowodnione bardzie jednoznacznie niż inne, jednak wszystkie mają obiecujące możliwości i są dodatkową motywacją do wypróbowania tego suplementu.
Oto kilka innych właściwości ostropestu – poza detoksykacją wątroby.
Ostropest ma właściwości antyoksydacyjne
Związki, które tworzą sylimarynę są silnymi antyoksydantami. Te przeciwutleniacze pomagają chronić organizm przed stresem oksydacyjnym, który może prowadzić do wielu dolegliwości zarówno fizycznych, jak i psychicznych.
Badacze nie są do końca pewni jak działa ten proces. Jeden przegląd opublikowany w dzienniku Antioxidants (czyli po prostu Antyoksydanty) sprowadził go do siedmiu potencjalnych mechanizmów.
Sylimaryna wzmacnia także zdolność organizmu do wytwarzania glutationu. Ekstrakty z ostropestu plamistego zwiększają poziom glutationu i zmniejszają jego redukcję po ekspozycji na toksyny. Jest to ważne, ponieważ glutation uważany jest za „mistrza antyoksydantów” , który chroni komórki przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki.
Ostropest pomaga kontrolować cukrzycę
Sylimaryna może także poprawiać kontrolę poziomu cukry we krwi oraz polepszać wrażliwość insulinową u osób zmagających się z cukrzycą.
W jednym, trwającym rok, badaniu podzielono 60-ciu diabetyków z alkoholową marskością wątroby na dwie grupy. Jednej z grup podawano 600 miligramów sylimaryny dziennie jako dodatek do standardowego leczenia insuliną. Badacze odnotowali znaczne zmniejszenie poziomu cukru na czczo oraz insuliny, a także zmniejszone zapotrzebowanie na przyjmowanie insuliny.
W innym badaniu badacze wyjaśnili dlaczego mogło się tak stać: zredukowane biomarkery stresu oksydacyjnego. Podzielili diabetyków typu 2 na dwie grupy i jednej z grup podawali suplementy sylimaryny. Na koniec czteromiesięcznego badania, odnotowali znaczne zmniejszenie poziomu cukru na czczo, parametru HbA1c oraz cholesterolu LDL.
Ostropest może polepszyć zdrowie serca
Różne badania na zwierzętach oraz w laboratoriach sugerują, że ostropest może obniżać cholesterol i polepszać ogólne zdrowie serca.
W jednym z badań na zwierzętach odkryto, że antyoksydacyjne właściwości sylimaryny zapobiegają oksydacji cholesterolu LDL. Inne badanie odnotowało efekt przeciwmiażdżycowy sylimaryny i zademonstrowało potencjalny mechanizm. Sylimaryna hamowała przyczepność molekuł w komórkach śródbłonka.
Potrzeba więcej badań skoncentrowanych na zdrowych ludziach, zanim będzie można jednoznacznie potwierdzić, że ostropest plamisty poprawia zdrowie serca. Dotychczasowe rezultaty są jednak intrygujące.
Ostropest ma właściwości przeciwstarzeniowe
Połączenie właściwości antyoksydacyjnych i detoksykujących wątrobę może stworzyć efekt przeciwstarzeniowy.
Ma to wiele sensu, kiedy się nad tym chwilę zastanowić. Skóra jest po prostu kolejnym organem. Kiedy polepsza się zdrowie wewnątrz, kondycja skóry się poprawia i to odzwierciedla.
W jednym badaniu poddano myszy promieniowaniu UV. Jedna grupa myszy otrzymała miejscową aplikację sylimaryny przed napromieniowaniem UV. Okazało się, że sylimaryna hamuje stres oksydacyjny wywołany promieniami UV.
Jest to ważne odkrycie, ponieważ działanie promieni UV powoduje fotostarzenie skóry, prowadząc do zmarszczek, przebarwień i innych widocznych oznak starzenia. Może także powodować raka skóry
Jak brać ostropest?
Istnieje wiele sposobów na dodanie sylimaryny do diety. Można kupić i spożywać ziarna – a nawet wyhodować własne. Można pić herbatę z ostropestu lub wybrać opcję kapsułek, ekstraktów bądź innych gotowych suplementów.
Przy takiej ilości opcji można czuć się przytłoczonym. Jakie są więc plusy i minusy każdej z nich?
Ziarna ostropestu
Ziarna ostropestu są jadalne. Bez problemu można je dostać w sklepach ze zdrową żywnością, sklepach zielarskich czy online. Ziarna są oleiste i mają smak słodki. Niektórym ludziom on nie przeszkadza, inni wręcz go uwielbiają – miażdżą ziarna do smoothie lub prażą je i dodają do surówek.
Niektórzy uważają, że w ten sposób nie jesteśmy w stanie spożyć wystarczających ilości sylimaryny. Jednak ostropest to nie tylko jedna substancja czynna, a całe bogactwo związków odżywczych i bioflawonoidów. Spożywanie całych ziaren to najbardziej naturalna forma przyjmowania ostropestu.
Herbata z ostropestu
Można kupić także ostropest w formie gotowych torebek herbaty do zaparzania. Jednak i tu problem leży w dawce. Ciężko jest stwierdzić dokładnie ile sylimaryny znajduje się w kubku herbaty z ostropestu, można być jednak niemal pewnym, że jest to ilość niewystarczająca.
Biodostępność to kolejny czynnik. Jaką zdolność ma organizm do wchłaniania kluczowego czynnika w formie płynnej? Okazuje się, że niewielką, ponieważ sylimaryna słabo rozpuszcza się w wodzie.
Ekstrakty i suplementy ostropestu
Suplementy ostropestu są szeroko dostępne. Ich jakoś (oraz cena) może się mocno wahać między markami. Najważniejszym czynnikiem, na który należy zwrócić uwagę wybierając produkt jest stężenie sylimaryny. Im większe, tym lepsze.
Suplementy można dostać w sklepach zielarskich, ze zdrową żywnością oraz przez internet. Z firm dostępnych na polskim rynku godną polecenia jest Solgar.
Potencjalne efekty uboczne ostropestu
Dla większości osób ostropest jest zupełnie bezpieczny. Jeśli w ogóle mowa o efektach ubocznych, to do najpopularniejszych należy rozwolnienie i/lub dyskomfort jelitowy. Jednak te przypadki zdarzają się przy wysokich dawkach suplementów. Jeśli doświadczysz takiego objawu, spróbuj zmniejszyć dawkę i obserwuj reakcje organizmu.
Osoby uczulone na ambrozję lub inne rośliny z rodziny Astrowatych powinny unikać ostropestu.
Pacjenci zażywające lekarstwa na alergie, wysoki cholesterol, zaburzenia lękowe lub rozrzedzające krew powinny skonsultować z zielarzem ewentualną suplementację ostropestem. Ponieważ zioło to wpływa na wątrobę, może wchodzić w reakcje z różnymi rodzajami leków.
Tak jak ma się to w przypadku wszystkich innych suplementów, nie powinny z ostropestem eksperymentować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.
