Jeżówka to popularne zioło, stosowane w stanach przeziębienia i grypy, a także bólach gardła, kaszlu i gorączce. Nauka potwierdza moc jeżówki w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, a także wiele innych jej właściwości.
Jeżówka purpurowa to niewielka roślina o dużym potencjale leczniczym. Jej łacińska nazwa Echinaceae pochodzi o greckiego słowa oznaczającego jeża (echinos), ponieważ jej kłujące nasiona przypominają grzbiet jeża.
Rdzenni Amerykanie stosowali jeżówkę przez ponad 400 lat do leczenia infekcji i ran. Przed wprowadzeniem antybiotyków, używano jej w leczeniu szkarlatyny, syfilisu, malarii, sepsy i błonicy. Jej stosowanie w celach medycznych w USA spadło, jej stała się popularna z Europie, szczególnie Niemczech.
Zielarze polecają jeżówkę w celu skrócenia trwania przeziębienia i grypy, a także złagodzeniu bólu gardła, kaszlu i gorączki. Nauka potwierdza te właściwości, wskazuje także na inne korzyści z jej stosowania. Oto one:
-
Przeziębienie
Ekstrakty z jeżówki są popularne w wielu krajach do zapobiegania i leczenia przeziębień. Tylko w samych Niemczech na rynku obecnych jest ponad 200 różnych produktów z jeżówką.
W szwajcarskiej recenzji trzech badań, badacze przyjrzeli się efektom jeżówki na osoby celowo zarażone rinowirusem. Odkryli, że prawdopodobieństwo wystąpienie klinicznego przeziębienia było o 55% wyższe w przypadku placebo niż przy zastosowaniu jeżówki. Zasugerowali, że standaryzowane ekstrakty z jeżówki były efektywne w zapobieganiu symptomom przeziębienia.
Inna metaanaliza z Uniwersytetu Farmaceutycznego w Connecticut recenzowała 14 badań. Badacze odkryli, że jeżówka zmniejszała ryzyko wystąpienia przeziębienia o 58%. Skracała także czas trwania przeziębienia o 1,4 dnia. Doszli do wniosku, że jeżówka działa korzystnie na zmniejszenie częstotliwości i czasu trwania przeziębień.
Badania pokazują, że picie herbaty z jeżówki przy pierwszych oznakach przeziębienia lub grypy może redukować intensywność i czas trwania choroby. Jeżówka może także hamować nawrót przeziębienia. Metaanaliza sześciu badań odkryła, że osoby o wyższej podatności na stres lub osłabioną odporność zmniejszali swoje ryzyko nawracających infekcji dróg oddechowych od połowę dzięki jeżówce. Mieli także mniej powikłań, takich jak zapalenie płuc, infekcje ucha i angina.
-
Grypa
Jeżówka może być bardziej efektywna niż leki na grypę.
W randomizowanym, podwójnie ślepym, maskowanym, przeprowadzonym w kilku klinikach, kontrolowanym klinicznie badaniu naukowcy porównywali gorąc napój z jeżówki z oseltamiwirem (Tamiflu), popularnym lekiem na grypę.
W badaniu brało udział 473 pacjentów ze wczesnymi objawami grypy. Podano im preparat z oseltamivirem lub jeżówką. Wyniki pokazały, że jeżówka była tak efektywna jak lek, wiązała się jednak ze znacznie mniejszą ilością powikłań i efektów ubocznych.
-
Wzmacnia odporność
W australijskim badaniu pilotażowym 11 zdrowych osób przyjmowało tabletki z jeżówką codziennie przez 14 dni. Pod koniec tego okresu testowego, badacze zaobserwowali oznaki zwiększonej aktywności immunologicznej, m.in. większą liczbę białych krwinek. Odkryli także antyoksydacyjny efekt jeżówki.
Z kolei badacze z Centrum Medycznego Irvine Uniwersytetu Kalifornijskiego odkryli, że ekstrakty z jeżówki pomagały stymulować funkcje immunologiczne w komórkach pobranych od zdrowych osób oraz pacjentów z syndromem chronicznego zmęczenia lub AIDS.
-
Infekcje oka
We włoskim badaniu 51 pacjentów ze steroidozależnym, autoimmunologicznym zapaleniem błony naczyniowej niskiego stopnia (stan zapalny środkowej warstwy oka) otrzymywało konwencjonalne leczenie sterydami. Jednak część pacjentów dostawała także 150 mg jeżówki dwa razy dziennie.
Zapalenie błony naczyniowej zostało wyleczone u 28 z 32 pacjentów przyjmujących jeżówkę. W dodatku grupa przyjmująca jeżówkę zredukowała użycie sterydu o około 70% więcej niż grupa kontrolna.
-
Wspiera czerwone krwinki
W badaniu na 24 zdrowych, młodych mężczyznach badani otrzymywali placebo lub 8000mg jeżówki w czterech dawkach po 2000mg cztery razy dziennie.
Próbki krwi pobrane podczas trwającej 28 dni próby pokazały, że grupa przyjmująca jeżówkę miała o 63% wyższy poziom erytropoetyny (EPO). EPO to hormon biorący udział w tworzeniu się czerwonych krwinek w szpiku kostnym.
-
Redukuje zmarszczki
Badacze w Tajlandii badali krem i żel do nakładania miejscowego zawierające jeżówkę na dziesięciu zdrowych ochotnikach, w wieku 25-40.
Po jednym miesiącu poziomy nawilżenia skóry znacznie wzrosły. Stosowana miejscowo jeżówka zmniejszyła zmarszczki nawet o 15%.
-
Chroni przed promieniowaniem
Serbskie badanie przyglądało się zmianom chromosomowym w limfocytach wśród pracowników narażonych na promieniowanie. Wszyscy pracownicy otrzymali tabletki z jeżówką 275mg. Pod koniec leczenia zmiany w limfocytach znacznie spadły. Co więcej, liczba wadliwych komórek, które uległy samozniszczeniu wzrosła. Naukowcy doszli do wniosku, że jeżówka może być korzystna w prewencji niepożądanych skutków zdrowotnych u pracowników narażonych na promieniowanie.
-
Łagodzi skutki uboczne chemioterapii
W niemieckim badaniu naukowcy wyizolowali frakcję polisacharydów z jeżówki. Wstrzykiwali związek z jeżówki 15-stu pacjentom otrzymującym chemioterapię, zaczynając trzy dni przed pierwszym wlewem. Dwa tygodnie po chemioterapii leukocyty (białe krwinki) były na poziomie około 50% wyższym u pacjentów otrzymujących jeżówkę w porównaniu do grupy kontrolnej. Badacze zasugerowali, że terapia jeżówką może być efektywna w redukowaniu leukopenii (niedobór białych krwinek) wywołanej chemioterapią.
Jeżówka dostępna jest w formie ekstraktów, nalewek, tabletek, kapsułek i maści. Można ją znaleźć w aptekach, niektórych sklepach ze zdrową żywnością oraz Internecie.
Zdjęcie: Depositphotos