Akupunktura jest jednym z bardziej kontrowersyjnych zagadnień dotyczących zdrowia. Jej starożytne korzenie owiane są tajemnicą. Niektórzy badacze mają problemy z pogodzeniem takich pojęć jak qi i meridiany z wiedzą naukową, jednak wielu jest zwolenników tego prostego leczenia igłą.
Akupunktura stała się popularna w krajach zachodnich dopiero w ciągu ostatnich kilku dekad. Ale ten sposób leczenia ma już ponad 2500 lat. Jest to fundamentalny element Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM), przekazywanej z pokolenia na pokolenie i powoli wprowadzanej do krajów zachodnich, gdzie zaczyna czasem być zalecana jako leczenie uzupełniające.
Akupunktura polega na stymulowaniu konkretnych punktów (innych dla różnych dolegliwości) przy pomocy metalowych igieł, które mają udrożniać meridiany (kanały energetyczne) oraz pobudzać krążenie krwi i wzmacniać energię qi. Czasami igły są stymulowane ładunkiem elektrycznym, leczeniem nazywanym elektroakupunktura. Inni praktycy skupiają się na prostym masażu lub nacisku na określone punkty. Po ocenie każdego pacjenta, akupunkturzyści wybierają spośród około 350 punktów (zwanych również akupunktami) wzdłuż 12 głównych meridianów.
Jak to działa?
W tradycyjnej medycynie chińskiej mówiono, że akupunktura łagodzi ból, leczy choroby i naprawia wiele innych problemów zdrowotnych. Tradycyjni praktykujący wierzyli, że siła życiowa, czyli qi, płynie w ciele przez 12 głównych ścieżek (meridianów). Kiedy niektóre z tych ścieżek zostają zablokowane, qi nie może płynąć tak, jak powinno, co doprowadza do problemów zdrowotnych. Tradycyjni akupunkturzyści wbijali igły w różnych punktach wzdłuż tych meridianów, aby usunąć blokady i przywrócić właściwy przepływ qi.
To wyjaśnienie nie pomoże współczesnym naukowcom próbującym zrozumieć, jak działa akupunktura. Ponieważ badacze nie są w stanie wyjaśnić naukowo takich pojęć TCM jak qi i meridiany, są zmuszeni rozważyć inne wyjaśnienia. Ten konflikt między medycyną tradycyjną i współczesną jest odpowiedzialny za wiele sceptycyzmu wobec akupunktury.
Współcześni badacze próbowali dokładnie określić, jak działa akupunktura. Bogactwo badań zainspirowało kilka teorii, w tym:
- Redukcja komórek prozapalnych i aktywacja substancji przeciwzapalnych. Niektóre badania wykazały, że akupunktura obniża poziom zapalnych makrofagów (rodzaj białych krwinek) i aktywuje makrofagi przeciwzapalne, które mogą łagodzić stan zapalny i ból
- Uwolnienie opioidu i innych związków w ośrodkowym układzie nerwowym. Naukowcy zauważyli wpływ akupunktury na receptory opioidowe, co może tłumaczyć jej zdolność do łagodzenia bólu
- Efekt placebo. Korzystny efekt, który nie jest wytwarzany przez samą akupunkturę, ale raczej przez wiarę pacjenta w leczenie.
Badacze nie wykluczają jednak, że istnieją też inne mechanizmy – takie, których po prostu jeszcze nie rozumieją.
Korzyści zdrowotne wynikające z akupunktury
Entuzjaści akupunktury niewątpliwie powiedzą, że jest ona w stanie wyleczyć wszystko. Aż tak daleko w swoich wnioskach się nie posuniemy. Przeprowadzono jednak kilka interesujących badań dotyczących konkretnych korzyści zdrowotnych.
Łagodzi chroniczny ból
Najpopularniejszym zastosowaniem akupunktury jest redukcja przewlekłego bólu. Jest to prawdopodobnie najlepiej zbadany aspekt leczenia, obejmujący badania od bólu pleców i kolan po zapalenie kości i stawów i skurcze mięśni. Terapia zwiększa ekspresję genów niektórych typów peptydów (enkefalin), które wywołują efekt przeciwbólowy.
Przeprowadzona w 2012 r. metaanaliza 29 badań klinicznych i 17 922 pacjentów wykazała, że osoby, które poddały się zabiegom akupunktury, odczuwały mniejszy ból pleców i szyi oraz mniejsze objawy zapalenia kości i stawów niż osoby, które otrzymały pozorowaną terapię akupunkturą lub nie otrzymały żadnego leczenia. Naukowcy doszli do wniosku, że “istotne różnice między prawdziwą a pozorowaną akupunkturą wskazują, że akupunktura to więcej niż placebo”.
Akupunktura może także dawać efekty po operacji. Jedno z badań wykazało, że pacjenci, którzy otrzymywali akupunkturę w tym czasie, odczuwali mniejszy poziom bólu i potrzebowali mniej środków przeciwbólowych po zabiegu chirurgicznym.
Redukcja bólów głowy i migren
W 2016 r. przegląd 22 badań klinicznych (w sumie obejmujących 5000 uczestników) opublikowany w Annals of Internal Medicine wykazał, że akupunktura zmniejszyła częstotliwość bólów głowy bardziej niż środki przeciwbólowe, efekt ten jednak zanikł, gdy ponownie zbadano uczestników po sześciu miesiącach od zabiegu. Sugeruje to, że akupunktura może być skuteczna, chociaż aby pozytywny efekt leczenie utrzymał się, wymagana może być seria zabiegów.
Przegląd 11 badań i ponad 2100 pacjentów wykazał podobne wnioski. Naukowcy odkryli statystycznie istotne krótkoterminowe (do trzech miesięcy) korzyści z akupunktury w przypadku napięciowych bólów głowy, w tym mniej dni z bólem głowy i mniejszą intensywność bólu. Naukowcy nie badali długoterminowych efektów. Te wyniki sugerują jednak, że akupunktura może skutecznie pomóc zmniejszyć częstotliwość bólu głowy, jeśli jest stosowana regularnie.
Zmniejsza nudności i wymioty po chemioterapii lub radioterapii
Akupunktura może również pomóc ludziom doświadczającym niekorzystnych objawów leczenia raka. Mechanizm ten był intensywnie badany przez lata – z obiecującymi wynikami. Przegląd 41 badań klinicznych (ponad 2100 pacjentów) z 2013 r. badał wpływ leczenia akupunkturą na różne nieprzyjemne objawy związane z leczeniem raka. Naukowcy doszli do wniosku, że akupunktura jest odpowiednim leczeniem uzupełniającym w przypadku nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią, mimo to zalecają dodatkowe badania na ten temat mające na celu zmniejszenie ryzyka błędu.
Poprawia jakość snu
Akupunktura może również pomóc lepiej spać. Badania w tym temacie są mniej rozległe niż w przypadku leczenia dolegliwości bólowych, ale dotychczasowe wyniki są obiecujące. W opublikowanym w 2013 roku badaniu, obejmującym 180 osób cierpiących na bezsenność, podzielono uczestników na trzy grupy. Grupa pierwsza została poddana zabiegowi akupunktury oraz otrzymała pigułkę nasenną z placebo. Grupa druga otrzymała tabletki nasenne i pozorną akupunkturę. Grupa trzecia otrzymała tabletki nasenne placebo i pozorowaną akupunkturę. Naukowcy zauważyli, że grupa, która otrzymała prawdziwą akupunkturę, zgłosiła lepszą jakość snu, a także lepsze funkcjonowanie w ciągu dnia i mniejszą senność.
Chińscy naukowcy przeanalizowali natomiast 46 badań klinicznych (ponad 3800 pacjentów) i odkryli, że cierpiący na bezsenność mieli lepszą jakość snu po zastosowaniu akupunktury, niż bez tego zabiegu lub kiedy otrzymali akupunkturę pozorowaną. Nie stwierdzili również żadnych poważnych efektów niepożądanych związanych z leczeniem akupunkturą.
Czego możesz się spodziewać podczas pierwszego leczenia akupunkturą?
“Czy to boli?” – jest to pytanie, które zadaje sobie chyba każdy przed pierwszą sesją akupunktury. Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Niektóre punkty nie bolą prawie wcale, inne powodują dość duży dyskomfort. Czasami możemy poczuć też nieprzyjemne prądy. Obszary o mniej gęstej tkance mięśniowej, takie jak dłonie lub stopy, są z reguły bardziej czułe na igły niż inne części ciała. Miejsca, w których terapeuta wbija igły zależą od twoich dolegliwości i aktualnego stanu zdrowia. Zazwyczaj akupunkturzysta pozostawia igły na 20-30 minut, niektórzy przed wyjęciem jeszcze dodatkowo obracają igłami potęgując ich działanie.
Bezpieczeństwo akupunktury i potencjalne skutki uboczne
Akupunktura jest ogólnie bardzo bezpieczna. Ważne jest oczywiście znalezienie dobrego, doświadczonego akupunkturzysty, który używa tylko i wyłącznie jednorazowych igieł. Największe zagrożenie niosą ze sobą właśnie skażone igły, więc jest to kluczowe przy wyborze terapeuty. Inne zagrożenia praktycznie się nie zdarzają.
Źródło: https://blog.paleohacks.com/acupuncture/
