Zdawać by się mogło, że w czasie, gdy profilaktyka zawałowa jest bardzo rozpowszechniona, wiele osób wie, jak rozpoznać zawał i dlaczego szybko należy skorzystać z pomocy lekarskiej. W istocie jednak okazuje się, że wielu chorych nie jest świadomych tego, że przechodzi zawał, bo zna jedynie podstawowe objawy tej choroby, które nie zawsze muszą występować u każdego zawałowca. Tymczasem objawy zawału serca dzieli się na kilka różnych kategorii, w zależności od częstotliwości występowania oraz rodzaju określenia ich istoty.
Objawy typowe zawału serca
Do grona objawów typowych należą te objawy, które jasno wskazują na przebyty zawał serca. Zazwyczaj ograniczają się one do silnego bólu w okolicach mostka, który określany jest mianem duszącego, rozrywającego czy palącego. Czasami ból ten promieniuje, aczkolwiek zazwyczaj w stronę góry ciała. Można odczuwać go np. w ręce – zależnie od tego, którą część serca objął; ból lewej ręki, ramienia i obręczy barkowej występuje o wiele częściej, niż ból z prawej strony. Dodatkowo, promieniuje on również aż do żuchwy, niekiedy powodując bóle głowy. Rzadziej może odbijać w kierunku nadbrzusza – wówczas chory uskarża się na ból związany z poczuciem rozpierania w okolicy mostka oraz bezpośrednio pod nim.
Wyżej wymienione objawy bólowe zazwyczaj występują przy ataku serca przez dłuższy czas – zawsze dłużej, niż pół godziny, niekiedy nawet kilka godzin. Podobne objawy, które jednak ograniczają się zdecydowanie do kilku minut, mogą oznaczać ból wieńcowy. Jest on również bólem wymagającym dalszej diagnostyki, jako że może oznaczać chorobę niedokrwienną serca, która z kolei jest jednym z zawałowych czynników ryzyka.
Objawy nietypowe zawału serca
Atak serca nie zawsze daje objawy, które można powiązać z tą właśnie przypadłością. Najczęstszym objawem nietypowym jest tzw. duszność spoczynkowa, która w istocie objawia się poczuciem duszności oraz trudności w oddychaniu, odczuwanym mimo braku aktywności, np. podczas siedzenia czy leżenia. Może jej towarzyszyć silny, suchy i bolesny kaszel.
Czasem objawy bólowe przychodzą w sposób zupełnie niespodziewany, atakując np. przestrzeń międzyłopatkową na plecach. W innych przypadkach mogą występować również bóle symetryczne, tzn. takie, które występują symetrycznie po obu stronach ciała. Zwykle zlokalizowane są w obrębie kończyn górnych – a żaden chory nie kojarzy symetrycznego bólu łokci z objawami zawału serca.
Do objawów nietypowych należą również wszelkie objawy ze strony układu pokarmowego. Chory może odczuwać zgagę, a także bolesną i uciążliwą czkawkę. Możliwe jest, aby jedynym objawem zawału serca był np. ból brzucha związany dodatkowo z mdłościami oraz wymiotami, a także oblewającym ciało zimnym potem. Objawy te prędzej wskazują na zatrucie niż zawał, gdyby nie fakt, że występują nagle.
Objawy subiektywne i obiektywne zawału serca
Lekarze dzielą dodatkowo objawy zawału serca na subiektywne oraz obiektywne. Jak łatwo się domyślić, objawy subiektywne to takie, na które chory się uskarża, tj. wszelkie objawy bólowe, niewidoczne dla lekarza gołym okiem i niemożliwe do stwierdzenia, jeśli chodzi o ich uciążliwość czy skalę. Do objawów obiektywnych należą objawy, które lekarz sam może stwierdzić, np. zimny pot, zaburzenia tętna oraz pracy serca, wymioty.
Każdorazowo przy podejrzeniu zawału serca wykonywane są dodatkowe badania, w których zwykle stwierdza się leukocytozę, zaburzenia w obrębie mięśnia sercowego. Ostatecznie o przejściu zawału serca decyduje badania, w którym stwierdza się we krwi obecność markerów zawałowych. Jest to często badanie decydujące o dalszym postępowaniu.
Ten artykuł powstał dzięki współpracy z portalem zawalsercanet.pl – znajdziesz tam notki, artykuły i rady na temat zawału serca.